chana rate: आयात शुल्कात सूट देऊनही हरभऱ्याच्या भावात वाढ;पहा आजचा भाव !

chana rate: भारत हा हरभऱ्याचा प्रमुख उत्पादक देश आहे आणि एकूण जागतिक उत्पादनात त्याचा वाटा सुमारे 70-75 टक्के आहे. देशातील एकूण डाळी उत्पादनात हरभऱ्याचा वाटा ४०-५० टक्के आहे. डाळ आणि बेसन या दोन्ही स्वरूपात हरभरा देशभर वापरला जातो.

आयात शुल्कात सूट दिल्यानंतरही किमती वाढल्या

केंद्र सरकारने हरभऱ्यावरील आयात शुल्क हटवले असून, त्यामुळे भावात काहीशी घसरण होईल, अशी अपेक्षा होती. मात्र, आयात शुल्क हटवल्यानंतरही हरभऱ्याचे भाव कमी होण्याऐवजी वाढले आहेत. यंदा हरभऱ्याचे उत्पादन घटले असून मागणी वाढल्याने हमीभावापेक्षा भाव वाढल्याचे जाणकारांचे म्हणणे आहे.

हरभऱ्याच्या वाढत्या किमतींवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी केंद्र सरकारने हरभऱ्याची आयात शुल्कमुक्त करण्याचा निर्णय घेतला होता, मात्र असे असतानाही दर नियंत्रणात येऊ शकले नाहीत. यंदा उत्पादन कमी असल्याने भविष्यातही हरभऱ्याचे भाव चढे राहण्याची शक्यता आहे. याशिवाय आयात केलेल्या हरभऱ्याची किंमत देशांतर्गत बाजारातील किमतीपेक्षा जास्त असल्याने दरातही वाढ दिसून येत आहे.

हरभऱ्याचे भाव घसरले, आयात शुल्क असूनही स्थिरता तात्पुरती

हरभऱ्याच्या वाढत्या किमती कमी करण्यासाठी सरकारने आयात शुल्क लावले होते. त्यामुळे भाव 5500 ते 5800 रुपयांवर आले. मात्र, ही स्थिती हरभरा बाजारात फार काळ टिकणार नसल्याचे जाणकारांचे म्हणणे आहे.

उत्पादन आणि वापर

हरभरा हे भारतातील मोठ्या प्रमाणावर उत्पादित आणि सेवन केले जाणारे कडधान्य पीक आहे. जागतिक स्तरावर एकूण डाळींच्या उत्पादनात हरभऱ्याचा वाटा २० टक्के आहे. भारत, ऑस्ट्रेलिया, तुर्की, म्यानमार, पाकिस्तान आणि इथिओपिया या सहा देशांचा जागतिक हरभरा उत्पादनात ९० टक्के वाटा आहे.

आयात शुल्कात सूट देऊनही हरभऱ्याचे भाव वाढले, असा इशारा तज्ज्ञांनी दिला आहे

हरभऱ्याच्या वाढणाऱ्या किमतींवर नियंत्रण राहण्यासाठी  भारताच्या केंद्र सरकारने हरभरा आयात शुल्क मुक्त करण्याचा निर्णय घेतला आहे. मात्र, त्यामुळे दर कमी होण्याऐवजी वाढले आहेत. तज्ज्ञांच्या मते, यंदा हरभऱ्याचे उत्पादन कमी असल्याने भविष्यातही भाव चढेच राहू शकतात. शिवाय आयात केलेल्या हरभऱ्याची किंमत देशांतर्गत बाजारभावापेक्षा जास्त आहे.

हरभरा विक्रीचा मुख्य हंगाम: मार्च ते मे

मार्च ते मे हा कालावधी हरभरा विक्रीचा मुख्य हंगाम असतो. गतवर्षीच्या तुलनेत यंदा मार्च २०२३-२४ मध्ये हरभऱ्याची आवक कमी झाली आहे. एप्रिल 2024 मध्ये (12 एप्रिल 2024 पर्यंत) हरभऱ्याची आवक 1.7 लाख टन होती, तर गेल्या वर्षी याच कालावधीत ती 4.3 लाख टन होती. ऑक्टोबर 2022 पासून हरभऱ्याच्या किमती वाढत आहेत आणि ऑगस्ट 2023 पासून ते सरकारने जाहीर केलेल्या किमान आधारभूत किमतीपेक्षाही जास्त आहेत.

आजचा हरभरा भाव   

जिल्हा	जात/प्रत	कमीत कमी दर	जास्तीत जास्त दर	सर्वसाधारण दर
अकोला	लोकल	5710	6250	6060
अमरावती	लोकल	5850	6254	6052
बीड	लाल	5600	5780	5692
बुलढाणा	लोकल	5250	5800	5550
बुलढाणा	चाफा	5400	6175	5787
धाराशिव	काट्या	5800	6000	5950
धाराशिव	लाल	5300	6395	5847
धुळे	—	4000	5800	5500
धुळे	चाफा	4500	6162	5788
धुळे	लाल	5000	9100	7640
धुळे	जंबु	9000	9500	9350
धुळे	बोल्ड	7500	8181	7999
हिंगोली	लाल	5650	5950	5800
जळगाव	—	4300	5600	5300
जालना	लोकल	4951	6183	5925
लातूर	लोकल	4900	6000	5786
लातूर	लाल	5900	6175	6038
मंबई	लोकल	5800	8500	7500
नागपूर	लोकल	5400	6148	5897
नाशिक	लोकल	5855	5950	5940
नाशिक	काट्या	5925	7176	6026
परभणी	लोकल	5500	5800	5601
पुणे	—	6500	7300	6900
पुणे	लाल	5600	5801	5801
सोलापूर	—	5700	6050	6000
सोलापूर	गरडा	5900	6250	6000
वर्धा	लोकल	5250	6040	5950
वर्धा	लाल	5750	6040	5900
वाशिम	—	5500	6115	5960
यवतमाळ	लोकल	5700	6000	5800
यवतमाळ	लाल	5400	5600	5500